Pasalao

ພີ່ນ້ອງເອີຍບ້ານເຮົານັບມື້ນັບມີບັນຫາ ຫວັງວ່າບັນດາທ່ານຜູ້ນຳຈະເຂົ້າໃຈວ່າອັນໃດແມ່ນໄພສັງຄົມຕົວຈິງ ຂໍໂທດເດີທ່ານຂ້າພະເຈົ້າເວົ້າແນວນີ້ກໍເພະາວ່າ ທີ່ຜ່ານມາສັງເກດເຫັນວ່າບ້ານເມືອງເຮົາມັກເຂົ້າໃຈຜິດ ຫລືເດີນຫລົງທາງຢູ່ເລື້ອຍໆກ່ຽວກັບການປົກຄອງ ເມື່ອກ່ອນຜູ້ບ່າວຜູ້ສາວລົມກັນກໍ່ເອີ້ນວ່າໄພສັງຄົມ ບາງຄັ້ງຈົນຖືກຈັບຖືກຂັງ 

ຂ້າພະເຈົ້າຄິດວ່າບັນຫາໄພສັງຄົມທີ່ເກີດຂຶ້ນໃນປະຈຸບັນນີ້ ມັນອາດພົວພັນກັບຫລາຍດ້ານ ບໍ່ແມ່ນພຽງແຕ່ດ້ານເສດຖະກິດພຽງຢ່າງດຽວ ແລະ ມັນກໍ່ຄົງຈະບໍ່ງ່າຍທີ່ຈະແກ້ໄຂ ກົງກັນຂ້າມມັນອາດຈະນັບມື້ນັບຮຸນແຮງຂຶ້ນຊັກໄຊ້ ຕາບໃດບ້ານເມືອງເຮົາຍັງບໍ່ມີກົນໄກການກວດສອບທີ່ເຂັ້ມແຂງຕາບນັ້ນບັນຫາຕ່າງໆຈະບໍ່ຖືກແກ້ໄຂຢາ່ງແນ່ນອນ ຍ້ອນຫຍັງ? 

ຖ້າພວກເຮົາໄປວິເຄາະເບິ່ງທິດຊິ້ນຳຂອງພັກ-ລັດຖະບານເຮົາຈະເຫັນວ່າ ທຸກຢ່າງງາມປານແຕ້ມ ແຕ່ບາດປະຕິບັດເຮັດຫບັງກະບໍ່ໄດ້ແຕ່ຈຳເປັນຕ້ອງລາຍງານໃຫ້ສັງຄົມຊາບທຸກຢ່າງຕ້ອງເປັນ ໄປໃນທາງບວກ ທັ້ງໆ ທີ່ໃຜກໍ່ຮູ້ວ່າຫຍັງເປັນຫຍັງແລະກໍຈຳເປັນຕ້ອງໄດ້ຕົບມື ເພືອບໆນຳເພິ່ນ ເອົາລະທ່ານ ສາຍເຫດທີ່ພາໃຫ້ມີໄພສັງຄົມທີ່ພວກເຮົາຄົນທຳມະດາພໍຈະເຫັນນຳກັນໄດ້ມີຫຍັງແດ່: 

1. ຢາເສບຕິດ ແມ່ນໃຜຢູ່ເບື້ອງຫລັງ ນັກທຸລະກິດຫລືວ່ານັກການເມືອງ ສາມາດກວດສອບໄດ້ບໍ່ ຜ່ານມາຢູ່ບ້ານເຮົາກໍ່ມັກຈະໄດ້ຍິນຫລາຍເລື່ອງ ວ່າຜູ້ນັ້ນຜູ້ນີ້ພົວພັນນຳເລື່ອງນີ້ ແບບບໍ່ເປັນທາງການ ແຕ່ບໍ່ມີໃຜກ້າຢືນຢັນ

2. ການພະນັນ ແມ່ນໃຜ ແລະເປັນຫຍັງຈຶ່ງຕ້ອງອະນຸຍາດໃຫ້ມີບ່ອນກາຊີໂນຫລາຍແທ້ ຢູ່ຈອກໃດແຈໃດເພິ່ນກໍ່ອະນຸຍາດໃຫ້ເປີດແຕ່ກໍ່ບໍ່ຮູ້ວ່າເພິ່ນມີການດູແລກັນແນວໃດ ທຳອິດເວົ້າວ່າສ້າງໃຫ້ສຳລັບນັກທ່ອງທ່ຽວແຕ່ຕໍ່ມາເຫັນມີແຕ່ຄົນລາວພໍ່ໄຮ່ພໍ່ນາເຂົ້າໄປຫລິ້ນ ເຫມິດເງິນແລ້ວກໍ່ເອົາເຮືອນເອົາລົດໄປຈຳ ບາງຄົນຫນ້າຕາພໍໄຄແດ່ ກໍ່ຂາຍມູນແມ່ໄປນຳ; ອີກຢາງເມື່ອເວົ້າເຖິງດ້ານນີ້ທ່ານສັງເກດເບິ່ງແມ້ ບຸນວັດຕາມປະເພນີບໍ່ວ່າຢູ່ຊົນນະບົດຫລືຕົວເມືອງມີການຫລິ້ນການພະນັນກັນແບບເປີດແຈ້ງໂດຍບໍ່ຢຳເກງກັນເລີຍ ເຊ່ນຫມາກຄະລອກ, ໄພ້ສາມໃບ... ຍົວະເອົາເງິນນຳເດັກນ້ອຍ ພໍມັນເຫມີດເງິນແລະຢາກຫລິ້ນຕໍ່ໃຫ້ໄດ້ຄືນເຈົ້າວ່າມັນຊິເຮັດແນວໃດ? ການທີ່ບ້ານເມືອງເຮົາມີການພະນັນຫລາຍນີ້ ບໍ່ແນ່ວ່າມັນມີຫຍັງພົວພັນກັບການເມືອງຫລືບໍ່!

ເວົ້າເລື່ອງການພະນັນອົດບໍ່ໄດ້ທີ່ຈະບໍ່ເອີ່ຍເຖິງຫວຍພັດທະນາ ໄລຍະຜ່ານມາເຮັດໄປທົ່ວທີບ ຫວຍກິລາ ຫວຍພິເສດ ຫວຍຕ່າງໆນາໆ ມີຮອດຫວຍຂອງອົງຄະນະພັກຈັດຂຶ້ນເພື່ອຫາລາຍໄດ້ຊິ ເຮັດກອງປະຊຸມ ແລ້ວ ມາບັງຄັບໃຫ້ກັນຊື້ຜູ້ນຶ່ງຢ່າງຫນ້ອຍຕ້ອງຊື້ເທົ່ານັ້ນເທົ່ານີ້ໃບ ສ່ວນຜົນການອອກຫວຍບໍ່ຮູ້ວ່າມີໃຜກວດວ່າເປັນໄປແບບໂປ່ງໃສແທ້ຫລືບໍ່ ໄດ້ຍິນບາງຄົນເວົ້າວ່າເລກຫວຍຢູ່ລາວ ຢາກໃຫ້ອອກໂຕໃດກໍ່ໄດ້ຜີເຈົ້າພໍ່ເພິ່ນແຂງວ່າຊັ້ນ ເບິ່ງໆແລ້ວຄຳເຂົາເວົ້າບາງທີກໍ່ອາດຈະເປັນຄວາມຈິງ ເພາະພໍ່ຫວຍແມ່ຫວຍຜູ້ໃດກໍ່ລຳ່ລວຍແບບບໍໍ່ທຳມະດາ ສ່ວນຜູ້ຊື້ບໍ່ເຫັນມີຂ່າວວ່າຖືກຫວຍ ແລ້ວລວຍ ເພິ່ນຕັ້ງລ່າງວັນຫນ້ອຍໂພວ່າຊັ້ນ ປານນັ້ນກໍ່ຍັງຫຸ້ມກັນຊື້ເອົາແທ້ເອົາວ່າ ໂດຍສະເພາະແມ່ນຕ່ຳຫລວດທະຫານແລະພະນັກງານຂັ້ນນ້ອຍ. 

3. ຍຸດທະສາດສຳລັບການພັດທະນາຂອງລັດ ເປັນລັກສະນະດຽວກັນຕັ້ງແຕ່ຂ້ັນສູງສຸດຈົນຮອດຂັ້ນລຸ່ມ ມັກງ່າຍ ຂີ້ຄ້ານເຮັດ ແຕ່ຢາກໄດ້ເງິນ ກໍ່ເລີຍອອກນະໂຍບາຍກຽວກັບການໃຫ້ສຳປະທານ ແລະ ຫັນຊັບເປັນທຶນ ຫວັງຢູ່ຊື່ໆແຕ່ມີຄົນເອົາເງິນມາໃຫ້ ເພາະເກັບພາສີນຳປາຊົນນັ້ນເກັບຍາກ ຫລືກໍ່ເກັບບໍ່ໄດ້ເພາະເຄີຍຍົວະປະຊາຊົນໃຫ້ເຂົ້າຮ່ວມນຳຂະບວນການຕໍ່ສູ້ກູ້ຊາດມາກ່ອນ ວ່າເຂົາ້ຈົ້າຖືກກົດຂີ່ຂູດຮີດໂດຍຕ້ອງເສຍພາສີ; ເມື່ອປະຊາຊົນເສຍທີ່ດິນ ເສຍຊັບພະຍາກອນ ບ່ອນເຄີຍຫາກິນ ເຂົາຊິໄປໃສ? ເຂົ້າສູ່ຕົວເມືອງແມ່ນບໍ່ ລູກຫລານເຂົາກໍ່ຢາກມີນຳຫມູ່ ບັນຫາສັງຄົມໃນຕົວເມືອງມັນກໍ່ຕ້ອງມີແນ່ນອນ. ສ່ວນຜູ້ມັນລົງທຶນມັນຮອດບໍ່ຈ້າງຊຳ້ແຮງງານລາວ ມັນພະຍາຍາມຊອກເທັກນິກໃຫ້ໃຊ້ຄົນຫນ້ອຍແລະມີປະສິດທິຜົນສູງ ແນວມັນເປັນນັກທຸລະກິດ. ມີບໍການກວດສອບເບິ່ງການປະຕິບັດສັນຍາການລົງທຶນ? ບໍມີ ຫລືຖ້າມີກໍ່ຜ່ານຄືເກົ່າ ເພາະຜູ້ກວດບໍ່ຮູ້ເຮັດວຽກ ຫລືກໍ່ຖືກບອອກໃຫ້ຕ້ອງໃຫ້ຜ່ານ ຂ້າພະເຈົ້າໄປເຫັນບໍລິສັດປູກຢາງພາລາຂອງຫວຽດຢູ່ຊກອງແລະອັດຕະປື ການເສຍຫຍ້າຂ້າວັດສະພືດ ມັນໃຊ້ຢາຂ້າຫຍ້າພົ່ນໃສ່ໂດຍໃຊ້ລົດໄຖນາຊ່ວຍ ກຳມະກອນກໍມີພຽງ ສອງສາມຄົນເທົ່ານັ້ນ ບໍເຫັນມັນຊິຈ້າງປະຊາຊົນເຂົ້າເຮັດວຽກຄືແຜນຂອງໂຄງການ. ສ່ວນປະຊາຊົນເອງກໍບໍ່ຮູ້ຊິ້ເວົ້າຫຍັງ ແລະ ຊິໄປສະເຫຫນ້ນຳໃຜ ການຫາຢູ່ຫາກິນເຂົາເຈົ້າກໍຍັງຄືເກົ່າກິນນຳ້ນຳຫ້ວຍທຳມະຊາດຢູ່ຄືເກົ່າ ທັງໆທີ່ມີສານຕົກຄ້າງຈາກການໃຊ້ຝຸ່ນເມີຂ້າຫຍ້າຂ້າແມງໄມ້ຕ່າງໆ ບໍມີພວກໃດຊິມາໃຫ້ຄວາມຮູ້ໃຫ້ເຂົາເຈົ້າ ມີແຕ່ມາໄລ່ອອກ ອອກ ຫຍັບໄປໆຢ່າງດຽວ. ໄລຍະຫລັງໆມານີ້ມີຫລາຍໂຄງການມີບັນຫາ ລັດຖະບານສັ່ງໂຈະການໃຫ້ສຳປະທານ ແຕ່ເບິ່ງຊົງຄືຊິຍາກຫລາຍໆໂຄງການຍັງໄດ້ຮັບອະນຸມັດໃຫ້ສຳປະທານຢູ່ຄືເກົ່າ

4. ຜູ້ນຳບໍ່ເຮັດວຽກ ສັງຄົມເຮົາໃນປະຈຸບັນກຳລັງເຫີ່ກັນເລື່ອງຕຳແຫນ່ງແຕ່ບໍ່ສົນໃຈນຳວຽກ ເພື່ອໃຫ້ໄດ້ຖານະຕຳແຫນ່ງມັນຈະຕ້ອງໄດ້ວິ່ງຫາເຈົ້າຫານາຍ ສະຫນາມກອບຄົງະເປັນບ່ອນຕໍ່ລອງແລະເປັນຈຸດນັດພົບທີ່ສຳຄັນໃນເລື່ອງນີ້ ເຈົ້າຫນ້າທີ່ລະດັບຫົວຫນ້າກົມຂຶ້ນເມືອມີຫນ້ອຍຄົນທ່່ີບໍ່ຫລິ້ນກອບ. ແຕ່ລະມື້ເພິ່ນຕິດຕໍ່ຫາກັນຄົງຊິເວົ້າແຕ່ເລື່ອງກອບ ກັບສາວແຄັດດີ.  ສ່ວນລະດັບວິຊາການຂັ້ນພະແນກແລະເມືອງແມ່ນເອົາສະຫນາມຫມາກບູນເປັນຫລັກໃນການແກ້ວຽກ ບາງຄັ້ງເລີ່ມລົງເດີ່ນຕັ້ງແຕ່ກິນເຂົ້າທ່ຽງຈົນຮອດທ່ຽງຄືນຈຶ່ງເລີກລາກັນ. ທ່ານເອີຍເມື່ອຜູ້ນຳເມົາຫລິ້ນເມົາກິນຢູ່ແນວນີ້ບ້ານເມືອງທ່ານຊິເປັນແນວໃດ? ພວກຂ້ານ້ອຍຢາກເວົ້າເຕັມທີແຕ່ກໍ່ບໍ່ກ້າ

5. ຄວາມອ່ອນແອຂອງຫນ່ວຍງານຂອງລັດ ໂດຍສະເພາະແມ່ນພາກສ່ວນຮັບຜິດຊອບຕໍ່ການປະຕິບັດກົດຫມາຍ ເຮັດແນວໃດຈະໃຫ້ເຂັ້ມແຂງໄດ້ໃນເມື່ອຜູ້ທີ່ມີຄວາມຮູ້ເປັນຄົນດີແຕ່ ບໍ່ໄດ້ເຂົ້າ້ຮັດວຽກ ຂະບວນການຈັດສັນແລະຄັດເລືອກເອົາພະນັກງານເຂົ້າໃຫມ່ບໍ່ຊັດເຈນແລະບໍ່ເປັນທຳ ຄົນມີຄວາມຮູ້ຕໍ່ສຊຳ້ພັດໄດ້ເປັນຜູ້ປົກຄອງ ເຮັດແນວໃດມັນຊິຈະເລີນ

6. ດ້ານການພົວພັນກັບຕ່າງປະເທດ ໃນໄລຍະຜ່ານມາປະເທດເຮົາເປີດຮັບເອົາການຊ່ວຍເຫລືອຈາກປະເທດເພື່ອນບ້ານຫລາຍໂພດ ໂດຍສະເພາະແມ່ນຫວຽວດນາມແລະຈີນກໍ່ເລີຍມີຜົນສະທ້ອນ ຫລາຍອັນຊຶ່ງພາໃຫ້ແກ້ໄຂໄດ້ຍາກ ໃຜໆກໍ່ຮູ້ນັກເລງຫວຽດ ນັກເລງຈີນເກັ່ງສຳ່ໃດເລື່ອງຂີ້ລັກ-ຂີ້ສໍ້ຂີ້ໂກງ ຍິ່ງໄປກ່ວານັ້ນມັນຍັງມາຖ່າຍທອດຄວາມຮູ້ອັນບໍ່ດີນີ້ໃຫ້ລູກຫລານພວກເຮົາ ພວກເຈົ້ານາຍກິນນຳເຂົາແລ້ວກໍ່ຕ້ອງໄດ້ເອົາໃຈເຂົາ ພວກເຮົາເຫັນມີຫລາຍໂຄງການໂດຍສະເພາະແມ່ນໂຄງການກໍ່ສ້າງ, ເຮັດທາງ ທີ່ໄດ້ຮັບທຶນຈາກຈີນແລະຫວຽດ ນຳເອົາກຳມະກອນຈາກປະເທດເພິ່ນເອງມາເຮັດ ບາງຄັ້ັງກໍ່ບໍ່ແມ່ນໂຄງການຊ່ວຍເຫລືອລ້າແຕ່ເປັນໂຄງການກູ້ຢືມ. ພາຍຫລັງສຳເລັດໂຄງການ ພວກກຳມະກອນເຫລົ່ານັ້ນບາງຄົນກໍ່ບໍ່ກັບບ້ານ ຫລືກໍກັບໄປ ແລ້ວຄືນມາໃນຮູບບແບບໃຫມ່ເປັນນັກທຸລະກິດ ຂ້າພະເຈົ້າຮູ້ເລື່ອງນີ້ກໍເພາະເຄີຍໄປເຊົ່າຫ້ອງແຖວຢູ່ ຫ້ອງຖັດເບື້ອງຂວາແມ່ນເຈັກເຄີຍມາເຮັດທາງ 13 ເຫນືອ ສ່ວນຫ້ອງເບື້ອງຊ້າຍແມ່ນຫວຽດມາເປັນກຳມະກອນກໍ່ສ້າງໃຫ້ເຂົາແລ້ວຢູ່ຕໍ່ມາໄດ້ເມັຍຄົນລາວ (ເມັຍເກົ່າເຂົາ). ຊ່ວງນັ້ນມັນກໍ່ດີຢູ່ດອກເພາະໄດ້ໄປກິນກຸດນຳເຂົາ. 

ເປັນໄປໄດ້ບໍໃຫ້ລັດເຊົາຮັບການຊ່ວຍເຫລືອນຳປະເທດອ້າຍນ້ອງເພາະເຂົາບໍ່ຊ່ອຍລ້າດອກ ເຂົາຊ່ອຍແນວນຶ່ງແຕ່ເຂົາກໍ່ຈະມາເອົາຄືນແນວອື່ນຊຶງເຮົາບໍ່ຄາດຄຶດໄດ້ ທ່ານຄຶດເບິ່ງ ນອກຈາກການພົວພັນລະດັບຊາດແລ້ວຍັງມີການພົວພັນແບບພິເສດໃນລະດັບທ້ອງຖິ່ນອີກ ເຊັ່ນ ແຂວງແຮກສ່ຽວ ເມືອງຮຽກສ່ຽວຕ່າງໆນາໆ ເອົາແທ້ເອົາວ່າ. ຄົນຕ່າງປະເທດມາຫາກິນຢູ່ລາວສ່ວນຫລາຍແມ່ນລະດັບກຳມະກອນ ເປັນຫຍັງບໍ່ຖອດຖອນບົດຮຽນນຳປະເທດອື່ນທີ່ຈະເລີນແດ່ກ໋ຽວກັບບັນຫານີ້

7.. ຄວາມເສື່ອມໂຊມຂອງການນັບຖືສາດສະຫນາພຸດຢູບ້ານເຮົາ ບັນຫານີ້ບັນດາທ່ານຄົງຈະຮູ້ດີຍ້ອນຫຍັງ?  ຊ່ວງປະຕິວັດໃຫມ່ໆສາດສະຫນາເກືອບຖືກດັບມອດໄປຍ້ອນລັດທິໃຫມ່ມາແຮງ ເປັນຍ້ອນນິໄສຄົນລາວເຮົານີ້ລະ ໄດ້ໃຫມ່ມັກລືມຂອງເກົ່າທັ້ງທີ່ຂອງເກົ່ານັ້ນມີຄຸນຄ່າລົ້ນຟ້າກໍ່ຮູ້ຢູ່ ບໍ່ສົ່ງເສີມແລ້ວຍັງຈະທຳລາຍອີກບາດຕາຍບໍ່ເຫັນວ່າຊິບໍ່ເອົາເຂົ້າວັດ. ເຖິງວ່າງານກ່ຽວກັບສາດສະຫນາຈະບໍ່ເປັນປະເດັນໃນປະຈຸບັນ ແຕ່ທຸກຢ່າງມັນກໍ່ປ່ຽນໄປແລ້ວຄູບາອາຈານທີ່ຍັງເຫລືອຢູໃນປະຈຸບັນ ມີຈັກອົງທີ່ປະຕິບັດຕາມນຳຄຳສອນຂອງພະພຸດທະເຈົ້າ ເຫັນມີຢູ່ສ່ວນຫລາຍມີແຕ່ມັກເວົ້າໃນແງ່ງົມງາຍຫລາຍກ່ວາ. ການສົ່ງເສີມຂອງປະຊາຊົນສ່ວນໃຫຍ່ກໍ່ຫນັກໄປໃນດ້ານສິ່ງກໍສ້າງເປັນສ່ວນໃຫຍ່ ສ່ວນປັດໃຈໃນທາງຈິດ ທາງດ້ານຄວາມນຶກຄິດແມ່ນມີຫນ້ອຍທີ່ສຸດ ບໍ່ເຊື່ອໄປເບິ່ງໂລດຢູ່ວັດໃດກໍ່ເຫັນມີແຕ່ຊື່ບໍລິຈາກ ສ່ວນຄຳສອນແມ່ນຍາກທີ່ຈະເຫັນ ປະຈຸບັນພວກໄວຫນຸ່່ມຮອດບໍ່ຮູ້ຊຳ້ ວ່າພຸດທະສາດສະຫນາແມ່ນຫຍັງ ຈຸດສຸດຍອດຂອງຄຳສັ່ງສອນຈາກສາດສະຫນານີ້ແມ່ນຫຍັງແດ່ ເຂົາຮູ້ພຽງແຕ່ວ່າເຮັດທານແລ້ວໄດ້ບຸນ. ທ່ານສັງເກດເຫັນບໍ່ກະຫລີ່ ຂີ້ລັກ ບາງຄັ້ງເຂົາກໍ່ໄປໃສບາດຢາດນຳ້ຄືກັນ ແຕ່ເຂົາກໍ່ໄປຊື່ໆ ລັດຖະບານຄວນເຫັນໄດ້ເຖິງຄວາມສຳຄັນຂອງສາດສະຫນາ ຖ້າຈະເວົ້າແລ້ວວັດກໍ່ຄືໂຮງຮຽນ ເປັນບ່ອນສອນຄວາມຮູ້ທາງດ້ານຈິດໃຈຂອງຄົນເຮົາ ແຕ່ກໍ່ບໍ່ເຂົ້າໃຈວ່າ ເປັນຫຍັງເພິ່ນຈຶ່ງໃຫ້ກະຊວງວັດທະນະທຳ (ຂະແຫນງການ້ບິ່ງແຍງຂອງເກົ່າ) ເປັນຜູ້ດູແລI; ທັ້ງທີ່ຄວນຈະຂຶ້ນກັບກະຊວງສຶກສາຄືແຕ່ເກົ່າ. ຢູ່ໂຮງຮຽນຂອງລັດບໍ່ໃດ້ສອນຫຍັງເລີຍກ່ຽວກັບສັງຄົມ ນອກຈາກເວົ້າເຖິງຄຸນສົມບັດສິນທຳປະຕິວັດ ຜູ້ເວົ້າກໍ່ບໍຮູ້ວ່າມັນແມ່ນຫຍັຊຳ້

ເອົາຊຳ່ນີພໍກ່ອນ ທ່ານໃດມີຄວາມຄິດເຫັນຕ່າງເຊີນປະກອບສ່ວນ