Pasalao

ບໍ່ຮູ້ວ່າເຈົ້າມາຢູ່ວຽງດົນປານໃດ ຫລືເຈົ້າເລົ່າຄວາມຈີງມາບໍ່ຫມົດ (ເຈົ້າບອກວ່າ “ເປັນປະຊາຊົນມາແຕ່ຕ່າງແຂວງມາເຮັດວຽກຢູ່ວຽງຈັນ ຖານະບໍ່ດີຈີ່ງຕ້ອງເຊົ່າຫ້ອງແຖວຢູ່…. ຜູ້ຂ້າຮູ້ແຕ່ວ່າແຕ່ລະເດືອນຜູ້ຂ້າຕ້ອງເສຍອາກອນລາຍໄດ້ບໍ່ຕ່ຳກ່ວາຫນື່ງລ້ານກີບ”) ເຈົ້າເສຍພາສີລາຍໄດ້ຫລາຍກວ່າເງີນເດືອນພະນັກງານລັດບາງຄົນອີກ ເຫັນແຕ່ຄົນຕ່າງດ້າວແລະຕ່າງຊາດທີ່ເຮັດທຸລະກິດໃນລາວທີ່ຕ້ອງເສຍອາກອນລາຍໄດ້ ເພາະຂ້ອຍເຫັນວ່າຄົນລາວບໍ່ມີໃຜຕ້ອງເສຍອາກອນລາຍໄດ້ ຫາໄດ້ເທົ່າໃດກໍ່ເທົ່ານັ້ນ ພໍ່ຄ້າຊາວຂາຍກໍ່ບໍ່ໄດ້ເສຍ ຄອບຄົວຂ້ອຍກໍ່ຄ້າຂາຍແລະເສຍແຕ່ຄ່າປາຕັງ (Patente) ເດືອນລະຫົກແສນກີບ ນອກນັ້ນບໍ່ໄດ້ເສຍຫຍັງອີກເລີຍ ຍົກເວັ້ນຄ່ານ້ຳ ໄຟ ແລະຄ່າແຮງງານກຳມະກອນ

ຄວາມຈິງແລ້ວ ອຳນາດການປົກຄອງບ້ານ ເປັນການປົກຄອງເຄີ່ງອິດສະລະ ຫມາຍຄວາມວ່າບໍ່ແມ່ນຫນວ່ຍງານທີ່ມີງົບປະມານມາຈາກ ລັດຖະບານໂດຍກົງ ດັ່ງນັ້ນ ບ້ານຈຶ່ງມີລາຍໄດ້ຈາກຄ່າທຳນຽມແລະຄ່າອອກເອກສານຕ່າງໆ ເຊັ່ນໃບຢັ້ງຢືນທີ່ຢູ່ຕ່າງໆ ເງີນທີ່ໄດ້ມາທາງບ້ານກໍ່ຈະໃຊ້ເຂົ້າໃນວຽກງານແລະສະຫວັດດີການຕ່າງໆຂອງບ້ານ

ສ່ວນກາງຄືນກໍ່ມີລະບຽບການທີ່ໃຫ້ທຸກຄອບຄົວຕ້ອງປະກອບສ່ວນເວັນຍາມຢ່າງນ້ອຍຫນຶ່ງຄັ້ງຕໍ່ເດືອນຕໍ່ຫນຶ່ງຄອບຄົວ ຫລື ຫນຶ່ງຫລັງຄາເຮືອນ (ມີບາງບ້ານທີ່ຄວາມຈຳເປັນຕ້ອງມີການວາງເວັນຍາມ) ແຕ່ບາງຄົນກໍ່ບໍ່ອາດໄປປະກອບສ່ວນໃຫ້ບ້ານໄດ້ເພາະຕ້ອງເຮັດວຽກງານ ຫລືໄປການແຕ່ເຊົ້າ ດັ່ງນັ້ນຈຶ່ງມີບາງຄົນຂໍປະກອບສ່ວນທາງອອ້ມແທນ ເຊັ່ນ ອອກກາເຟ ອອກນ້ຳນົມ ນ້ຳຕານ ແລະບາງຄົນກໍ່ຂໍອອກເງີນໃຫ້ປະມານສາມພັນກີບເທົ່ານັ້ນເພື່ອໃຫ້ຊື້ອາຫານສຳລັບອ້າຍນ້ອງແລະອາສາສະມັກມາຍາມຊ່ວຍ ສ່ວນຜູ້ມາເຊົ່າກໍ່ຄວນປະກອບສ່ວນຊ່ວຍກັນ ບໍ່ແມ່ນຈະປະຕິເສດການປົກຄອງບ້ານໄປຫມົດ ເຄີຍມີກໍລະນີ ຄົນລາວຄົນຫນຶ່ງປະຕິເສດບໍ່ຍອມປະກອບສ່ວນໃດໆກັບການປົກຄອງບ້ານໂດຍອ້າງວ່າລາວເປັນຄົນຕ່າງແຂວງມາພັກເຊົາແບບບໍ່ຖາວອນ ດັ່ງນັ້ນລາວຈຶ່ງເມີນເສີຍຕໍ່ການຈັດຕັ້ງບ້ານ ເມື່ອມີການປະຊຸມຫລືເຜີຍແຜ່ວຽກງານໃດໆລາວກໍ່ບໍສົນໃຈນຳ ຕໍ່ມາວັນຫນຶ່ງລາວມີວຽກສຳຄັນຕ້ອງປະກອບເອກສານແລະຕ້ອງການໃບຢັ້ນຢືນຈາກບ້ານ ແຕ່ທາງບ້ານກໍ່ບໍ່ອອກໃຫ້ໂດຍງ່າຍແລະແກ່ຍາວເວລາຕະຫລອດ ຕໍ່ມາຄົນຕ່າງແຂວງຈຶ່ງເຂົ້າໃຈວ່າຄວາມສຳຄັນຂອງການປົກຄອງບ້ານເປັນແນວໃດ

ສ່ວນການກວດກາໃນຍາມກາງຄືນນັ້ນ ກໍ່ເພາະວ່າຕ້ອງປະຕິບັດຕາມລະບຽບການສອງແບບ

ແບບທຳອິດ ຄືກວດກາຄົນທີ່ເຊົ່າຫ້ອງຢູ່ ນັ້ນ ແມ່ນມີການແຕ່ງດອງຫລືບໍ່ ຖ້າຄົນຕ່າງແຂວງມາຮຽນ ຫລືມາເຮັດວຽກຢູ່ວຽງ (ມີຄົນຮັກແລະມາເຊົ່າຫ້ອງຢູ່ໂດຍບໍ່ມີໃບທະບຽນແຕ່ງງານ) ຄົນຕ່າງປະເທດກໍ່ຜິດເຊັ່ນກັນຫາກນອນນຳຄົນລາວ (ລວມທັງຄົນລາວອາເມລີກາອີກດ້ວຍ) ກໍລະນີນີ້ມີດຳລັດນາຍົກລັດຖະມົນຕີປະກາດໃຊ້ມາໄດ້ດົນນານແລ້ວ ຂ້ອຍມີເພື່ອນເປັນຄົນຕ່າງປະເທດເອົາສາວລາວມາຢູ່ກ່ອນແຕ່ງຕາມກົດຫມາຍ ກໍ່ຖູກເຈົ້າຫນ້າທີ່ປັບໃຫມເຊັ່ນກັນ   

ແບບທີ່ສອງ ຄືການກວດກາການພັກເຊົາ ຊຶ່ງຄວາມຈີງແລ້ວກໍ່ຄື ການກວດກາຄົນລັກລອບເຂົ້າເມືອງແບບຜີດກົດຫມາຍ ເຫດຜົນທີ່ກວດກາກາງຄືນກໍ່ເພາະວ່າ ກາງເວັນເຂົາໄປເຮັດວຽກ ດັ່ງນັ້ນຕ້ອງກວດກາງຄືນຈຶ່ງຈະໄດ້ພົບຕົວເຂົາ ຄົນຕ່າງແຂວງກໍ່ຕ້ອງກວດກາເອກສານທີ່ໄປທີ່ມາ ບໍ່ແມ່ນວ່າເວົ້າລາວໄດ້ກໍ່ແມ່ນຄົນລາວໂລດ ສ່ວນກຳມະກອນມາຢູ່ເຮັດວຽກກັບຄອບຄົວຂ້ອຍກໍ່ຕ້ອງແຈ້ງໃຫ້ທາງບ້ານຮູ້ແລະສຳເນົາສຳມະໂນຄົວໃຫ້ພ້ອມ ຫົວຫນ້າຫນ່ວຍບ້ານກໍ່ມາກວດກາເຊັ່ນກັນດົນໆມາເທື່ອຫນຶ່ງ

ສອງແບບທີ່ກ່າວມາເປັນຫນ້າທີ່ທີ່ທາງບ້ານຕ້ອງເຮັດປະຈຳ ແຕ່ທີ່ຜ່ານມາ ເຫັນວ່າບໍ່ຄ່ອຍເຂັ້ມງວດປານໃດ ດົນໆຈຶ່ງກວດກາເທື່ອຫນຶ່ງ ຫລືກວດກາຕາມການຮ້ອງຮຽນຂອງຊາວບ້ານ ຄືພວກຫນຸ່ມສາວບ້ານເຊົ່າ ມັກຕັ້ງວົງກິນ  ເຫົ້ລາສົ່ງສຽງດັງຍາມທ່ຽງຄືນ ບາງບ່ອນກໍ່ຕັ້ງວົງຫລີ້ນໄພ້ ເສບຢາບ້າກໍ່ມີ

ນອກຈາກນີ້ທາງບ້ານ ກໍ່ອາດກວດກາກາງຄືນຕາມຄຳສັ່ງຈາກອຳນາດການປົກຄອງເມືອງ ຫລືສູງກວ່ານັ້ນ ໃນກໍລະນີພິເສດແລະຊ່ວງສຳຄັນຂອງຊາດ ດ້ວຍເຫດຜົນຄວາມຫມັ້ນຄົງຂອງຊາດ ເຈົ້າຕ້ອງຮູ້ວ່າປະເທດລາວຍັງມີສັດຕູຂອຊາດ … ແລະຜູ້ນຳທີ່ຈະເຂົ້າຮ່ວມກອງປະຊູມບາງປະເທດກໍ່ເປັນເປົ້າຫມາຍຂອງພວກກໍ່ການຮ້າຍຂ້າມຊາດ ຊື່ງອາດຈະແອບແຝງເຂົ້າມາ ເພາະວ່າລາວປະກາດເປັນເຈົ້າພາບຈັດກອງປະຊູມມາໄດ້ສອງປີແລ້ວ  

ດັ່ງນັ້ນ ເຮົາຄົນລາວຄວນພູມໃຈທີ່ໄດ້ເປັນເຈົ້າພາບ ແຕ່ຂະນະດຽວກັນກໍ່ຄວນໃຫ້ການຮ່ວມມືກັບທາງການເພື່ອເປັນການບໍ່ປະຫມາດ ແລະເປັນການເຮັດຫນ້າທີ່ພົນລະເມືອງດີຄົນຫນຶ່ງ